Ãnãpãnasati soetra

De oorsprong van de Boeddhistische Mindfulness ligt in de Ãnãpãnasati-soetra  welke ontwikkeld en onderwezen is door Gautama de Boeddha. Nadat hij monnik werd en 6 jaar zelfonderzoek deed, bereikte hij in Bodhgaya de verlichting. Vervolgens bleef hij daar en doorliep het gehele proces die hij had doorgemaakt en ontwikkelde zodoende de Vipassana meditatie techniek.
Onrust en onbalans maakt iedereen de gehele dag mee en de Vipassana is een meditatie waarmee je inzicht krijgt in de bronnen van onrust. Maar zoals gezegd, de Vipassana is een meditatie en niemand mediteert continu. En zolang niet alle bronnen van onrust zijn verdwenen zullen deze ons parten spelen gedurende de dag. Om hier weerstand tegen te kunnen bieden ontwikkelde Gautama de Boeddha naast de Vipassana ook de mindfulness. Mindfulness is dus geen meditatie techniek.

Mindfulness is geen techniek

Ademhaling

De Boeddhistische mindfulness is geen techniek of methode. Iedere techniek dient men eerst aan te leren alvorens het te kunnen beoefenen. Mindfulness is geen techniek om aan te leren, het is geen trukje of mechanisme die je je eigen moet maken.
Als vergelijk kunnen we de ademhaling nemen, deze is er altijd, daar hoef je niks voor te doen. Ademhalen is een zichzelf aansturend proces en zolang we er niet mee bezig zijn, gaat deze ook vanzelf. Pas als we de ademhaling gaan observeren hebben we de neiging deze te gaan sturen.

De ademhaling is een mooie vergelijk, want de ademhaling hoeft niet aangestuurd te worden. Zodra het lichaam meer energie nodig heeft, omdat we een trap oplopen, geeft de ademhaling die door actiever te worden. Zodra het lichaam in rust is gaat de ademhaling ook rustiger worden. Maar wat als het fysieke lichaam in ruste is en de ademhaling is nog steeds actief? Dan is er iets gaande op emotioneel- dan wel mentaal vlak wat energie nodig heeft en de ademhaling geeft die. 
We leren nu 2 dingen; om de ademhaling zoveel mogelijk los te laten en niet aan te sturen, én om de ademhaling te observeren omdat deze ons kan vertellen dat er fysiek-, emotioneel of mentaal iets gaande is, terwijl we dat zelf wellicht niet in de gaten hebben. Dat is Mindfulness.

Emoties versus gevoelens

Emoties, gemoedstoestanden en gevoelens, voor menigeen is dit allemaal hetzelfde. Vervolgens gaan we  "onze emoties omarmen" en vanaf daar beginnen de problemen. Als het paard van Troje halen we datgene binnen waar we nu juist van af willen: sturende emoties en vastzittende gedachtes.

Er is een groot verschil tussen emoties, gemoedstoestanden en gevoelens. De mindfulness leert je om alles wat je waarneemt niet emotioneel te benaderen, maar vanuit je gevoel. Tijdens deze cursus wordt het verschil je vanzelf duidelijk.

Bewustzijn

Onze zintuigen nemen meer waar dan ons bewustzijn. Kijk voor 1 minuut naar een afbeelding en je ziet alles. Sluit je ogen en je (perceptueel) bewustzijn kan maar een deel oproepen. En dat is maar goed ook. Tussen onze zintuigen en ons perceptueel bewustzijn wordt flink veel gefilterd en deze filters werken niet altijd naar behoren.  Zien, horen, ruiken, proeven en voelen wat belangrijk voor dit moment, en hiermee voort gaan. Ook dat is een belangrijk onderdeel binnen de mindfulness.

De geest

En tot slotte de geest. Ons 6e zintuig die niet, zoals de andere 5, neurologisch is. Onze ogen, oren, mond, neus en tastzin zijn beperkt. Ze kunnen alleen maar waarnemen wat Nu en Hier plaatsvindt en dan ook nog binnen het bereik van het zintuig. De geest is onbeperkt en kan vanuit verleden en toekomst, hier en overal, reëel en fantasie, werkelijk en onwerkelijk ons lastig vallen.
Maar de geest is te beteugelen. De geest heeft enkele hele belangrijke taken en we zijn in staat om de geest onder controle te krijgen tot deze taken. Nu stuurt de geest ons aan, de mindfulness leert je om controle te krijgen over de geest. 

Ruwweg bestaat deze cursus uit 2 onderdelen. Theorie en praktijk.

Theorie

Elke dag is er een lezing waarbij we vanuit de Boeddhistische filosofie duiding geven aan mindfulness en alles wat daarmee te maken heeft. Tevens is er elke dag Satsang waarin vraag-en-antwoord de onderdelen zijn.

Praktijk

De praktijk bestaat uit verschillende oefeningen en opdrachten waarin je in een bepaalde situatie terecht komt, zoals 'walk-and-talk'. We gaan dus niet beredeneren hoe we zullen reageren in een bepaalde situatie, maar observeren dat we reageren binnen een situatie. 

In deze cursus krijg je geen technieken en methoden geleerd om tot rust te komen, maar ga je inzien dat je gedurende de dag reeds -tig technieken en methodes gebruikt. We gaan dus geen technieken aanleren, we gaan ze afleren.

Het dagschema staat vast en iedereen wordt geacht zich hieraan te houden: